De tijden veranderen. Want dat doen ze nu eenmaal. En de democratie verandert mee. Ook lokaal. Tenminste... Gaan we terug naar het oude normaal of ontwikkelen we mee met maatschappelijke ontwikkelingen als digitalisering, regionalisering, decentralisaties en klimaatverandering? Ontwikkelen naar een vitale democratie waarbij iedereen meetelt. Een lokale democratie als essentieel bindmiddel in een polariserende samenleving. Dat gaat niet vanzelf, dat betekent continu meebewegen met de tijd. Hiervoor heeft de VNG deze zomer 5 prikkelende afleveringen gemaakt van Thorbecke2024: toekomstscenario’s lokale democratie en bestuur. Met voorbeelden en een menukaart waarmee gemeenten zelf aan de slag kunnen. De afleveringen zijn beschikbaar op vng.nl/thorbecke2024 .
Vijf korte video’s, met humor...
In samenwerking met Lucas de Man (in Search of Democracy 3.0) zijn vijf toekomstscenario’s uitgewerkt: vijf korte video’s met inspirerende voorbeelden uit binnen- en buitenland. Het gaat om:
1. Democratische schaal: welke schaal past bij het vraagstuk? Over regiodemocratie en dorps/wijk/kernendemocratie
2. Inclusieve democratie: hoe inclusief is de democratie in uw gemeente? Over participatie-elites, usual suspects en burgerraden.
3. Directe democratie: hoeveel invloed heeft de burger? Over referenda, standpuntstemmen en andere manieren om invloed te delen.
4. Digitale democratie: wat is de volgende stap na digitaal vergaderen? Over Open Stad, Pol.is en andere voorbeelden.
5. Burgerbestuur: hoe gaan we om met bewoners die het beter weten? Over Uitdaagrecht, zorgcoöperaties en de vierde generatie burgerparticipatie.
Maatwerkdemocratie
Thorbecke2024 biedt inspiratie en voorbeelden, maar geen blauwdruk. De serie heet Maatwerk. Want Amsterdam is anders dan Zeewolde. Een Federatiegemeente kan in Brabant werken, terwijl in Friesland een vorm van kernendemocratie misschien beter past. Geen gemeente is hetzelfde, dus elke gemeente zoekt de vorm die het best past. Minister Ollongren schreef er een mooi VNG-rapport over toen ze nog wethouder was: Maatwerkdemocratie.
Menukaart voor gemeenten
De video-afleveringen bieden vooral inspiratie, daarna moeten gemeenten zelf aan de slag. Om hen daarbij te ondersteunen is een menukaart gemaakt. Daarop staat bijvoorbeeld een pool met ervaren gemeente-ambtenaren die kunnen helpen, een theatervoorstelling-op-maat en ondersteuning door AenO-fonds voor een leerkring of een experiment. Ook Democratie in Actie biedt ondersteuning.
Urgentie!
Met het oog op de onzekerheden die de Corona-crisis brengt en de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 is het voor lokale bestuurders juist nu belangrijk om vooruit te kijken. Ook gemeenten kunnen de toekomst niet voorspellen, maar we moeten hem wel verkennen. Daarbij helpt Thorbecke2024, zie vng.nl/thorbecke2024.
‘we kunnen de toekomst niet voorspellen, maar we moeten haar wel verkennen.’
Jan Hamming
